Engels

 

 

 

 

Circulaire Economie

Welk nationaal beleid ondersteunt deze ambities?

Er zijn verschillende beleidsmaatregelen die een circulaire economie stimuleren, zowel op nationaal als op regionaal niveau. 

Nationaal niveau

Om over te schakelen naar een circulaire economie, nemen de rijksoverheid en andere overheden diverse maatregelen. De ambitie is vertaald naar het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie 2019 – 2023 en wordt jaarlijks geactualiseerd. Bekijk de laatste versie uit 2021 hier

Voor de jaarlijkse Nationale conferentie Circulaire Economie is in 2022 een video gemaakt over de omslag van een lineaire naar een circulaire economie: 

Coördinatie

Het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat coördineert het rijksbrede programma Circulaire Economie en is aan zet voor de consumptiegoederen (waaronder textiel en verpakkingen) en het circulair maken van de kunststof keten

Dit doet het ministerie van IenW in samenwerking met andere ministeries:

  • Het ministerie van BZK werkt aan een circulaire bouwagenda
  • Het ministerie van LNV werkt aan het realiseren van de omslag naar kringlooplandbouw
  • Het ministerie van EZK is de trekker van het circulair maken van de maakindustrie
  • De ministeries IenW, OCW, LNV, EZK en BZK werken  aan een interdepartementale aanpak om  duurzaamheid, en circulaire economie specifiek vanuit IenW, integraal in het onderwijs te bevorderen.
  • Het ministerie van VWS werkt samen met andere overheden en de zorgsector aan bevorderen van circulair werken in de zorg, wat is afgesproken in de  Green Deal Duurzame Zorg.

En de uitvoeringsorganisaties Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en Rijkswaterstaat (RWS) zijn betrokken bij de uitvoer van bijvoorbeeld subsidies.

Wet en regelgeving

Eén van de instrumenten die de rijksoverheid inzet is wet en regelgeving. 

Je kunt daarbij denken aan het Landelijk Afvalbeheerplan, dat in een volgende versie het Circulair Materialenplan zal gaan heten, maar ook aan de Single Use Plastics Richtlijn, productregelgeving, regelgeving op gebied van biotische reststromen en bouwregelgeving. 

Daarnaast zet de rijksoverheid stimulerende maatregelen in. Zo bestaan voor bedrijven de subsidieregeling circulaire ketenprojecten, de MIA VAmill en de ondersteuning door Het Versnellingshuis Nederland Circulair!. Voor de consumenten is  er informatie beschikbaar via Milieu Centraal

Overheden die meer willen weten over circulair inkopen kunnen terecht bij onder meer Pianoo en www.ikwilcirculairinkopen.nl, of bekijk de deelvraag op deze Kenniskaart over Wat is circulair inkopen? 

 

Monitoring

Om de resultaten van beleid en de voortgang van de circulaire economie in de gaten te houden, zorgt de rijksoverheid samen met het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) voor het monitoren van de circulaire economie, Het PBL brengt tweejaarlijks de Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER) uit.

 

Meer weten over het rijksbeleid voor circulaire economie? Kijk dan op de website van de rijksoverheid

Regionaal niveau

De daadwerkelijke transitie naar een circulaire economie zal vooral plaatsvinden in de regio of op lokaal niveau. De uitvoeringskracht van de regio is daarbij essentieel. Decentrale overheden hebben een eigen rol als belanghebbende partij te vervullen, naast de specifieke rollen voor bedrijven, kennisinstellingen en andere belanghebbenden.  Deze positie zal de komende jaren steeds meer inzet vragen van provincie, gemeente en waterschap. 

Dat kan echter alleen als we dat met zijn allen in gezamenlijkheid oppakken en in goede afstemming met het Rijk. We gaan voor een aanpak die voor alle overheidslagen handelingsperspectief biedt. Op die manier kunnen we toewerken naar de benodigde systeemverandering, waarvoor het van belang is om als één overheid op te treden.

Goede voorbeelden hiervan komen onder meer terug in het Verschilmakers Magazine voor Decentrale Overheden en de Verschilmakers Podcasts van Circularities.

Er veel initiatieven en organisaties in Nederland die ondernemers in de transitie naar een circulaire economie ondersteunen. Het Versnellingshuis Nederland Circulair! heeft daarvan een overzicht verzameld. 

Provincies

Provincies werken samen met decentrale overheden, het Rijk en andere geïnteresseerde partners aan de verdere uitwerking van de ontwikkelpaden van de Krachtenkaart en Kansenkaarten, die geïnitieerd zijn vanuit het Interprovinciaal Overleg (IPO).

De activiteiten gekoppeld aan deze uitwerking op provinciaal niveau zijn onder meer: 

  • Er worden verkenningen uitgevoerd naar mogelijkheden van circulair inkopen en aanbesteden; 
  • Een zogenaamde bouwstenenvisie gaat provincies en omgevingsdiensten helpen om circulair mee te nemen bij de invulling van het provinciaal omgevingsbeleid;
  • Er wordt gewerkt voor monitoring aan een provinciale inbreng in de Integrale Circulaire Economie Rapportage 2023;
  • Samen met het Versnellingshuis Nederland Circulair! worden verdiepingssessies met het MKB gehouden om inzicht te krijgen in wat nodig is om MKB in de regio te ondersteunen.

 

De Krachtenkaart

De IPO Krachtenkaart is een aftrap voor, en geeft een overzicht van, activiteiten die door de provincies worden ingezet om 5 handreikingen te doen en ondersteuning van het Rijk te vragen op 3 fronten om de kracht van provincies in te zetten om op regionaal niveau de circulaire economie te versnellen.

 

De Kansenkaarten

In de IPO Kansenkaarten heeft elke provincies een aantal specifieke kansen in hun eigen provincie in kaart gebracht en zij voeren daar eigen beleid op, aanvullend op gezamenlijke acties met andere provincies en op het Rijksbeleid.

Gemeenten

Gemeenten spelen een grote en belangrijke rol met betrekking tot het inzamelen van afval en de inzet op hergebruik en recycling. Zo hebben zij vanuit het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) de afgelopen jaren enorme investeringen gedaan om de hoeveelheid restafval te verminderen en afvalscheiding naar een hoger plan te tillen. Dit alles om zoveel mogelijk grondstofketens te sluiten en daarmee maximaal hergebruik en/of recycling van materiaalstromen mogelijk te kunnen maken.

Daarnaast richten gemeenten zich meer en meer op het realiseren van een circulair inkoopbeleid, zodat onder meer de markt voor circulaire diensten en producten kan worden vergroot. Verder ondersteunen gemeenten, daar waar mogelijk, lokale circulaire initiatieven en wordt circulariteit tijdens bijvoorbeeld steeds meer evenementen gestimuleerd. 

Ook zien we dat het thema steeds meer de aandacht krijgt op bestuurlijk niveau en vertaald wordt in het creëren van capaciteit, financiering en inzet vanuit gemeentelijke organisaties. Voor het kunnen realiseren van een systeemverandering is echter meer nodig en zullen concretere doelen moeten worden bepaald. Uiteindelijk zal het z’n doorwerking moeten vinden in de bredere maatschappelijke opgaven. Daar dragen gemeenten, samen met de andere overheden, uiteraard graag aan bij.

 

Waterschappen

De waterschappen zijn gezamenlijk op verschillende niveaus actief, zo kopen zij onder meer duurzaam in en hebben daarom duurzaam opdrachtgeverschap ingevoerd. Daarnaast starten waterschappen in 2022 met CO2-beprijzing. De meeste opdrachten die waterschappen verstrekken zitten in de Grond- Weg- en Waterbouwsector, die valt onder de transitieagenda Bouwen.

Een  goed voorbeeld van het bevorderen van circulariteit door waterschappen is het zuiveren van rioolwater om grondstoffen terug te winnen, zoals fosfaat, cellulose, bioplastics. Dit initiatief heet de Grondstoffenfabriek . Een ander goed voorbeeld is het aanbieden van gezuiverd water voor hergebruik in de industrie en landbouw, wat extra van belang is door de huidige droogte die in de zomer leidt tot een grotere vraag naar alternatieven voor het drinkwater. Dit initiatief heet de Waterfabriek.