Ruim 60% van de Nederlanders is actief in zijn of haar leefomgeving, blijkt uit onderzoek (De Haan al I&O Research 2015, Waar ergeren burgers zich aan in de openbare ruimte). Bewoners zijn vaak bereid om dingen op te pakken om hun eigen leefomgeving te verbeteren. Voorwaarde voor mensen om iets op te pakken is wel is dat het niet teveel tijd kost en de activiteit gezien wordt als ‘burgerplicht’, zoals het trottoir sneeuwvrij houden, zwerfafval opruimen en meldingen doen van problemen in de openbare ruimte.
Wil jij ook iets doen?
- Over het algemeen nemen gemeentes klachten of suggesties voor de verbetering van een buurt zeer serieus. Op de website Verbeterdebuurt.nl kan je als bewoner een probleem in je buurt of een idee of probleem melden. Ook hebben gemeentes vaak een telefonisch en digitaal loket voor opmerkingen, waarvan de contactgegevens op de website van je eigen gemeente te vinden is.
- Je kan meer bereiken dan je misschien denkt. Er zijn genoeg inspirerende voorbeelden te vinden van bewoners die met hun initiatief invloed hebben op het beleid van overheden en bedrijven. Een goed voorbeeld is de Zwerfinator uit Purmerend.
- Als je in actie wil komen, helpt het dat je goed geïnformeerd bent over de kwaliteit van je eigen leefomgeving. Veel gemeentes publiceren cijfers over milieu en de leefbaarheid op hun website.
Waar vind je informatie over de kwaliteit van je leefomgeving?
De Leefbaarometer laat zien hoe de situatie van de leefbaarheid in jouw buurt of wijk is én hoe die zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Om de leefbaarheid in beeld te brengen wordt gebruik gemaakt van 100 indicatoren, waaronder het aantal vernielingen, het aandeel groen en de afstand tot een ziekenhuis.
In de Atlas Leefomgeving kan je op kaarten zien hoe het staat met de bodemkwaliteit, luchtkwaliteit of geluidshinder in jouw buurt. Op de Atlas Natuurlijk Kapitaal vind je informatie over bijvoorbeeld (hernieuwbare) energiebronnen, drinkwater, bodemvruchtbaarheid en verkoeling in je buurt. In de teebstad-tool kan je ook zelf (ideeën voor) projecten met groen of water invullen, en krijg je snel inzicht in de effecten daarvan op buurtniveau.
In de Nationale Energie Atlas vind je kaarten met informatie over ontwikkelingen in particuliere zonnepanelen, investeringen in grootschalige duurzame opwek (zoals windmolenparken) en de toename van elektrisch vervoer in jouw buurt. De atlas geeft ook inzicht in de potentie van plekken voor verduurzaming om de energietransitie mogelijk te maken, zoals de beste locaties voor zonnepanelen op daken.
Hoe maak je je buurt veiliger?
Veel gemeenten stimuleren hun bewoners om buurten veiliger te maken door digitale buurtpreventie. Dat kan bijvoorbeeld door informatie over de (on)veiligheid en incidenten in de buurt te delen in buurtapps zoals Veiligebuurt, WhatsAppBuurtPreventie of Buurtapp. Ook zijn er online groepen zoals Stinskracht, Nextdoor, Buurbook en Facebookgroepen.
Uit onderzoek blijkt dat buurtpreventie-apps vooral bijdragen aan een veiligere buurt als bewoners samen zelf een groep maken. Bewoners die deelnemen aan een bestaande buurtapp voelen zich over het algemeen onveiliger dan voorheen en gaan niet vaker over tot melding van misstanden in de wijk. Wel hebben deze buurtpreventie-apps een sociaal nut. Veel gebruikers vinden het fijn om mee te doen in een buurtapp en vinden dat ze beter contact hebben met elkaar én met hun wijkagent. Een beter meldingsproces naar de gemeente met terugkoppeling over wat er met de melding gebeurt vergroot de bereidheid om te melden.
Eysink Smeets et al, Hogeschool InHolland, 2019
Wat is nudging?
Nudges zijn acties die proberen het gedrag van mensen te beïnvloeden, zonder gebruik te maken van dwang, financiële prikkels of het onmogelijk maken van gedrag. Met psychologische trucjes worden mensen subtiel in de gewenste richting van gedrag geduwd. In beleid om de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren wordt nudging steeds meer toegepast. Daarbij kan het gaan om het bevorderen van een gezonde levensstijl (zoals het nemen van de trap in plaats van de roltrap) of het voorkomen van bijvoorbeeld zwerfvuil in de openbare ruimte.
