Engels

 

 

 

 

Circulaire Economie

Wat is de definitie van circulaire economie?

Een circulaire economie is een economisch systeem van gesloten kringlopen waarin grondstoffen, onderdelen en producten hun waarde zo min mogelijk verliezen, hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt en systeemdenken centraal staat. In dit artikel lichten we deze definitie verder toe.

Filmpje van de Ellen MacArthur Foundation (2011) dat de betekenis van de circulaire economie toegankelijk uitlegt:

De ontwikkeling van de definitie

Schrijvers van wetenschappelijke literatuur en vakbladen gebruiken meer dan 100 verschillende definities van een “circulaire economie”. Er zijn zoveel verschillende definities in omloop, omdat het concept wordt toegepast door een sterk uiteenlopende groep van onderzoekers en professionals (Kirchherr, Reike & Hekkert, 2017). De verscheidenheid aan definities maakt het moeilijker om circulariteit meetbaar te maken.

Vaak richten definities zich op grondstofgebruik óf op systeemverandering. Definities die zich richten op grondstofgebruik volgen vaak de 3R-aanpak:

  • Reduce (minimaal grondstofgebruik)
  • Reuse (maximaal hergebruik van producten en onderdelen)
  • Recycle (hoogwaardig hergebruik van grondstoffen)

Laten we mobiliteit als voorbeeld nemen. Deelauto’s, van bedrijven zoals MyWheels en WeGo, zorgen ervoor dat minder mensen een eigen auto hoeven te kopen. Dit vermindert het grondstofgebruik (reduce). Als de motor van een auto kapot is, kunnen we deze repareren of kunnen we het chassis en het interieur van de auto gebruiken om een andere auto te maken of op te knappen (reuse). Als we de onderdelen niet meer kunnen hergebruiken, kunnen we het metaal, textiel en kunststof van de onderdelen omsmelten, zodat we er een nieuwe auto van kunnen maken (recycle).

Drie elementen

Definities die zich richten op systeemverandering benadrukken volgens Korhonen, Nuur, Feldmann & Birkie (2018) vaak drie elementen:

  • Gesloten kringlopen
  • Hernieuwbare energie
  • Systeemdenken

Daarnaast beargumenteren sommige onderzoekers dat ook sociale inclusiviteit een noodzakelijk onderdeel is van de circulaire economie (Korhonen, Honkasalo en Seppälä 2018).

1. Gesloten kringlopen

In een circulaire economie sluiten we de materiaalkringlopen naar het voorbeeld van een ecosysteem. Afval bestaat in een volledig circulaire economie niet, want elke reststroom kunnen we gebruiken voor het maken van een nieuw product. We elimineren toxische stoffen en scheiden reststromen in een biologische kringloop en een technische kringloop. Producenten nemen hun producten na gebruik terug en herstellen deze voor een nieuw gebruiksleven (Ellen MacArthur Foundation, 2015a). In dit systeem is het niet alleen belangrijk dat we materialen op een goede manier recyclen, maar ook dat producten, onderdelen en grondstoffen in deze kringlopen van hoogwaardige kwaliteit blijven (Korhonen, Nuur, Feldmann & Birkie, 2018).

2. Hernieuwbare energie

Net als grondstoffen en producten gaat ook energie zo lang mogelijk mee in een circulaire economie. Het circulaire economisch systeem voeden we met energie uit hernieuwbare energiebronnen. Omdat het recyclen van energie niet mogelijk is, spreken we niet van energiekringlopen of energy cycles, maar van ‘cascade type energy flows’ (Ellen MacArthur Foundation, 2015a). Een voorbeeld hiervan is het verbruik van hoogwaardige energie (elektriciteit) door machines, waarbij we de vrijgekomen warmte (laagwaardige energie) zoveel mogelijk opvangen en elders distribueren.

3. Systeemdenken

Circulaire economie vraagt niet alleen om gesloten materiaalkringlopen en hernieuwbare energie, maar ook om systeemdenken. Iedere actor in de economie (organisatie, persoon, organisme) is verbonden met andere actoren. Zij vormen samen een netwerk waarin de acties van één speler invloed hebben op andere spelers. Om hier rekening mee te houden moeten we de korte én lange termijn consequenties meenemen in keuzes, evenals de impact van de hele waardeketen (Ellen MacArthur Foundation, 2015a).

Figuur 1: bovengenoemde en andere facetten van de circulaire economie in één geheel (PBL, 2019a).

 

 

Meer lezen?