Engels

Circulaire Economie

Circulaire Ketensamenwerking

Geschreven samen met: evofenedex Kennisknooppunt Handel & Logistiek
 Om de transitie naar een circulaire economie te realiseren hebben bedrijven elkaar nodig. Een circulaire economie is immers afhankelijk van meer dan alleen een circulair ontworpen product. In een circulaire economie worden producten steeds opnieuw gebruikt. Ze zijn goed onderhouden en worden gerepareerd wanneer dat nodig is. Is dat niet meer mogelijk bij een product, dan wordt zo hoogwaardig mogelijke recycling het doel. Om dit te realiseren moeten verschillende schakels in de keten met elkaar samenwerken.

Samenwerken aan een circulaire keten

Als het gaat om de samenwerking van verschillende partijen aan circulaire activiteiten, valt vaak de term circulaire ketensamenwerking. Dit is een vorm van samenwerking tussen bedrijven met verschillende rollen in de keten. De keten bestaat uit alle stappen die nodig zijn om een product te maken, te gebruiken tot én met de verwerking na afdanking. Een circulaire ketensamenwerking heeft als doel om gezamenlijk activiteiten uit te voeren die direct of indirect leiden tot minder verbruik van (nieuwe) grondstoffen en voorkomen van afval. Deze acties reduceren de milieu-impact van de keten en beperken leveringsrisico’s.

Iedere keten is anders: er gelden andere regels, er is sprake van een andere marktdynamiek en er zijn andere trends. Daarom is ketensamenwerking altijd maatwerk. Toch zijn er factoren die alle ketens gemeen hebben. Elkaar kennen en ontwikkelen van onderling vertrouwen speelt een belangrijke rol en ook het vaststellen (en vastleggen) van de verschillende rollen van partijen.

Voorwaarde voor succes: wederkerigheid

Samenwerking slaagt alleen wanneer partijen zich aan elkaar verbinden in een zinvol proces dat rekening houdt met ieders belangen. De verschillende belangen die in de waardeketen leven, moeten partijen daarom niet ‘onder het tapijt vegen’, maar zich inleven in elkaars belangen en met respect en oprechtheid komen tot oplossingen die in het belang zijn van alle partijen. Wanneer ketenpartners van elkaar afhankelijk zijn, stimuleert dit wederkerigheid (Jordans, 2016).

Voorwaarde voor succes: vertrouwen

In elk partnerschap bestaat de mogelijkheid van falen en opportunistisch gedrag, waarbij de ene partner gebruik maakt van de zwakheden die andere partners kunnen hebben. Om de kans op falen en opportunistisch gedrag tot een minimum te beperken, moeten partners “waarborgen” inbouwen.

We kunnen twee soorten waarborgen onderscheiden. Het eerste type is gebaseerd op formele overeenkomsten, vaak “contracten” genoemd, terwijl het tweede type waarborgen gebaseerd is op vertrouwen. Vertrouwen neemt toe wanneer partijen met elkaar communiceren, met elkaar communiceren en ervaringen uit het verleden delen, waardoor zij elkaar beter leren kennen (Jordans, 2016).

Samenwerkingsovereenkomst

Welke afspraken zijn er nodig? Hoe zorgen we voor onderling vertrouwen? Welke werkvorm is geschikt? Dit waren de vragen van Clothes the Circle, een netwerk van zelfstandige ondernemers die samenwerken aan een werkende businesscase voor circulair textiel. Samen met een juriste is de methode van conscious collaboration (ook wel positief contracteren of conscious contracts) gebruikt om tot goede afspraken te komen. Het stappenplan van deze werkwijze is in schema hiernaast weergegeven.

Download Stappenplan Commerciele samenwerkingsafspraken MVO NL(pdf, 911 kB)

 

Voorwaarde voor succes: transparantie

Het woord transparantie betekent in dit stuk “openheid” of “de bereidheid om informatie te delen”. Transparantie en het delen van informatie zijn twee kanten van dezelfde medaille, maar er is een klein verschil. In tegenstelling tot het delen van informatie, dat een actief proces is, kun je transparantie ook zien als een passieve component die in de organisatiecultuur is ingebed.

Transparantie maakt het mogelijk om informatie uit te wisselen en is van vitaal belang voor het algehele functioneren van een circulaire waardeketen. Transparantie en het delen van informatie ontwikkelen vertrouwen, omdat ze laten zien dat partners niets te verbergen hebben en de ene partij niet meer weet van een kwestie dan de andere (Jordans, 2016).

Keten of ecosysteem?

In de circulaire economie kan een kringloop binnen de eigen bestaande keten gesloten worden, maar steeds vaker is te zien dat secundaire stromen ingekocht of afgezet worden bij andere ketens. Dat kunnen ook ketens zijn die ver van de eigen bedrijfstak afstaan, een voorbeeld hiervan is het gebruik van lignine uit de papierindustrie voor asfalt in de wegenbouw.