Engels

Circulaire Economie

Wat is de rol van logistiek en supply chain management?

Geschreven samen met: evofenedex Kennisknooppunt Handel & Logistiek
In een circulaire economie is er een gemeenschappelijk streven om de waarde van grondstoffen, materialen en producten zo lang mogelijk te behouden. Tijdens het gebruik van een product daalt de waarde en is er een bewerkingsstap nodig om die weer te herstellen (of zelfs te vergroten). 

Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden zoals reparatie, opknappen, herfabriceren, opwaarderen of recycling. 

Toenemende complexiteit van (retour)logistiek

Elk van deze stappen creëert een retourstroom met unieke kenmerken. Een fabrikant die een teruggekomen product wil repareren, zal dat mogelijk op een andere locatie en door een andere partner laten doen dan het herfabriceren ervan. 

In een circulaire economie er dus minder vaak sprake van een simpele rechtlijnige materialenstroom tussen fabrikant (A) en afnemer/consument (B), maar steeds vaker van een web van materialen verwerkers en herfabrikanten, omdat ieder zijn eigen specialisme inzet om de waarde van de materialen te behouden. Dit maakt (retour)logistiek complex. 

Een slimme en efficiënte organisatie is noodzakelijk om het circulaire businessmodel te optimaliseren en bedrijfseconomisch rond te krijgen, hiervoor is ketenregie nodig

Ketenregie

Zonder goede ketenregie is de kans laag dat een circulair businessmodel succesvol zal zijn. In de praktijk is te zien dat diverse ketenspelers, bijvoorbeeld de producent, distributeur of logistiek dienstverlener, deze regierol kunnen pakken. Soms richten de organisaties in een keten gezamenlijk een nieuwe organisatie op om de ketenregie te voeren. Belangrijk is dat de ketenregisseur inzicht heeft in welke (rest)stromen waar vandaan komen en welke grondstoffen, materialen of onderdelen gevraagd worden door andere organisaties. Het doel van de ketenregisseur is om vraag en aanbod zo goed mogelijk te verbinden en de kringlopen te sluiten. De ketenregisseur moet het initiatief nemen om het gehele systeem van actoren uit de keten bij elkaar te brengen en de verschillende ketenschakels zo goed mogelijk op elkaar af te laten stemmen. 

Voorraadbeheer

Het voorraadbeheer in een circulaire onderneming kent andere dimensies dan bij een lineair bedrijf.  Een deel van de inkomende grondstoffen, materialen en producten bestaat bij circulaire ondernemingen uit secundaire stromen van andere organisaties. Deze worden per definitie niet nieuw gemaakt, maar moeten eerst uit de markt retour komen. In sommige sectoren zal secundair materiaal eenvoudig te bestellen zijn bij een (circulaire) leverancier. Maar in hele specifieke, kleinere of minder volwassen sectoren, zal de ondernemer zelf producten uit de markt moeten terughalen. Het voorraadbeheer van een circulaire onderneming kent dus minder vanzelfsprekendheden en dit kan soms betekenen dat essentiële materialen niet beschikbaar zijn.

Voorbeeld: De circulaire hub van Ahrend en Gispen

 

De kantoormeubel-merken Ahrend en Gispen hebben in 2021 een gezamenlijke circulaire hub geopend in Veghel. Hier komen retourgenomen meubels binnen en vindt revitalisering, verhuur, opslag, onderhoud en verkoop van ‘revived’ producten plaats.

 

Hun meubelmakers zijn dagelijks bezig met retourname. Het op peil houden van de basisvoorraad van veel voorkomende producten zoals bureaustoelen, vergaderstoelen en werkplekken wordt op die manier geïntegreerd in de dagelijkse werkzaamheden. Gispen/Ahrend weet per palletpositie wat er staat en in welke hoeveelheden. Orders worden gekoppeld aan deze locaties, met een foto, zo kan er (vrijwel) niets mis gaan. De gegevens worden bij binnenkomst van de goederen ingevoerd. 

 

De levertijd van de gerevitaliseerde meubels van Ahrend en Gispen is met 5 werkdagen fors korter dan van nieuw meubilair, waar 8 tot 10 weken voor staat. Klanten kunnen gerevitaliseerde meubels in een webshop kopen en een optie van 5 dagen nemen. 

 

Wil de klant iets dat niet in het gebruikelijke assortiment is opgenomen, dan gaan de bedrijven daar actief naar op zoek, want uiteindelijk blijft het een kwestie van vraag en aanbod bij elkaar brengen.

Data en digitalisering

Een van de nieuwe logistieke vaardigheden van de circulaire ondernemer is dan ook het goed kunnen bijhouden van de aard en locatie van secundaire grondstoffen, materialen en producten. Waar in de markt bevinden ze zich, wanneer komen ze beschikbaar als retourstroom en wat is dan de kwaliteit?

In de IT-omgeving van een circulaire ondernemer zal een systeem aanwezig moeten zijn om producten ook ná levering nog te kunnen volgen. Een combinatie met predictive maintenance, waarbij de status van een apparaat op afstand gemonitord wordt, helpt om de onderhoudskosten laag te houden. Zeker in een servicemodel is dat essentieel.

De MIT-regeling

 

De MIT-regeling biedt mogelijkheden aan MKB-ers om datagedreven logistiek te realiseren of om betere grip te krijgen op de informatie- en goederenstromen binnen en buiten de onderneming met behulp van ketenregie. 

 

De MIT-regeling stimuleert innovatie, duurzaamheid, digitalisering, veiligheid en concurrentie binnen de Topsector logistiek. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het verduurzamen van het wegvervoer of innovaties om de efficiëntie in je magazijnoperatie te verbeteren. 

 

De subsidie stelt MKB-bedrijven in staat om onderzoek, ontwikkeling en advies vergoed te krijgen die mede een digitale basis kan vormen om circulaire activiteiten uit te breiden. (bron: evofenedex)