Engels

Circulaire Economie

Waarom een circulaire economie?

De wereldwijde vraag naar grondstoffen en is sinds 1970 verdrievoudigd. Als de huidige groei doorzet, zal het gebruik van grondstoffen tot 2060 nog eens verdubbelen! De groei in het gebruik van grondstoffen leidt tot toenemende druk op het milieu. Bovendien zijn er groeiende zorgen over de beschikbaarheid van specifieke grondstoffen voor de Nederlandse economie. Daarom werkt de overheid samen met het bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samen om zuiniger en slimmer met grondstoffen om te gaan. Het doel: een volledig circulaire economie in Nederland in 2050.

Groeiende druk op het milieu

De verspillende omgang met grondstoffen leidt in toenemende mate tot milieuproblemen en zet meerdere internationale afspraken onder druk. 

De verspillende manier van waarop wij in Nederland produceren en consumeren – met een hoog gebruik van nieuwe grondstoffen – is een van de belangrijkste oorzaken voor huidige milieuproblematiek. De winning van grondstoffen en de verwerking tot materialen zoals staal en beton, halffabrikaten en producten is verantwoordelijk voor:

  • ongeveer 50 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen;
  • ongeveer 30 procent van de uitstoot van fijnstof;
  • meer dan 90 procent van de water- schaarste en het verlies aan biodiversiteit op land;
  • aantasting van het landschap door mijnbouw, grote afvalbergen op land en plasticsoep in oceanen.

De verwachte groei in het grondstoffengebruik en de bijbehorende milieueffecten zetten meerdere internationale afspraken en ambities onder druk. Denk aan de klimaatdoelen van Parijs en de doelen van de Convention on Biological Diversity. De toenemende druk op het milieu maakt het ook moeilijker om andere sociaal-economische doelen te behalen, waaronder sommige SDGs. Want voor het realiseren van veel sociaaleconomische SDG’s zijn juist extra grondstoffen nodig. Denk aan voedsel om honger uit te bannen, bouwmaterialen voor goede huizen in snelgroeiende steden, en mineralen en metalen om toegang tot elektriciteit te vergroten.

 

Toenemende leveringsrisico’s

Groeiende zorgen over de beschikbaarheid van specifieke grondstoffen voor de Nederlandse economie

Niet alleen de groeiende vraag, maar ook het aanbod van grondstoffen leidt tot zorgen. Er zijn groeiende zorgen over de tijdige beschikbaarheid van specifieke grondstoffen, met name over grondstoffen met een groot economisch belang die daarom als ‘kritiek’ worden aangeduid. Denk daarbij aan kritieke metalen voor de energietransitie, zoals lithium en kobalt. De leveringsrisico’s komen niet zozeer door het – op korte termijn – opraken van de grondstoffen, maar worden veroorzaakt door onder andere:

  • de lange doorlooptijden voor het opschalen van bestaande en het openen van nieuwe mijnen;
  • zorgen rond negatieve sociaaleconomische en milieueffecten van de mijnbouw;
  • doordat de winning en verwerking in een beperkt aantal landen plaatsvindt;
  • door de lange en ingewikkelde netwerken van tussenleveringen.

Europa is meer dan gemiddeld afhankelijk van grondstoffen van andere landen. Hierdoor is Europe extra gevoelig voor leveringsrisico’s van grondstoffen en producten. Zo is Europe voor het realiseren van de energietransitie sterk afhankelijk van kritieke materialen van buiten de Europese Unie. Door een veranderende geopolitieke context,  waaronder de corona-pandemie en de Oekraïne-oorlog, is de aandacht voor leveringszekerheid sterk toegenomen.

De noodzaak van de circulaire economie

De grondstoffenproblematiek vraagt om radicale veranderingen in productie en consumptie
Het aanpakken van de hiervoor geschetste grondstoffenproblematiek vraagt om radicaal minder en efficiënter gebruik van grondstoffen. Meer circulair produceren en consumeren is een belangrijk middel om negatieve milieueffecten te verminderen en toekomstige grondstoffencrises te beperken. Dit kan op verschillende manieren: minder grondstoffen gebruiken door van producten af te zien of deze te delen, de levensduur van producten en onderdelen verlengen door hergebruik en reparatie, het hoogwaardig recyclen van materialen, en door substitutie van nieuwe eindige grondstoffen door hernieuwbare grondstoffen – zoals biogrondstoffen – en grondstoffen met minder milieudruk.

Wil je meer weten over de zes circulaire strategieën? Lees dan