Engels

Voeding & Duurzaamheid

Wat zijn de barrières met betrekking tot verdeling van kosten en baten?

Barrières in de verdeling van kosten en baten zitten vooral in de hoge prijs van duurzame producten, de mismatch van individuele en collectieve belangen en de schaduwprijs van onduurzaamheid.

Keurmerken zijn duur, de bulk goedkoop

Producten met keurmerken zijn relatief duur. Een kilo biologische kipfilet is soms wel een factor vier duurder dan regulier kippenvlees, terwijl de extra kostprijs die de veehouder kwijt is voor het duurzamere productieproces niet veel hoger is. Een belangrijke oorzaak is dat de biologische kip gescheiden geslacht en verwerkt wordt, wat logistiek minder efficiënt en duurder is. Daarnaast kost certificering zelf ook geld. Als laatste speelt de vierkantsverwaarding een rol: bij beperkte ruimte in het winkelschap wordt alleen de kipfilet aangeboden, omdat die het populairst is bij de consument. Omdat de kippenpoten tegen een veel lagere prijs in het buitenland moeten worden verkocht, moeten de extra kosten van biologische productie verdiend worden op de filet, die daardoor nog duurder wordt. Daartegenover staat dat producten zonder keurmerk vaak zo goedkoop mogelijk gehouden worden, omdat tussen aanbieders als supermarkten wordt geconcurreerd op prijs. Dit mechanisme zorgt voor druk op het inkomen van boeren, beperkte investeringsmogelijkheden en negatieve effecten voor het milieu.

Reinders, M. J., Poppe, K. J., Immink, V. M., van den Broek, E. M. F., van Horne, P. L. M., & Hoste, R. (2013), p. 2, 14-15.

Individuele en collectieve belangen

Individuele motieven voor verduurzaming komen niet altijd overeen met het collectieve belang. Niet alle duurzaamheidsthema’s zijn even populair. Waar veel individuele bedrijven geld durven te investeren in dierenwelzijnsverbeteringen, blijkt er nog weinig aandacht voor collectieve problemen als mondiale biodiversiteit, landgebruik en nutriëntenkringlopen. Daarnaast bestaat er het risico dat partijen zelf niet meedoen, maar wel de vruchten van verduurzaming plukken (free-riding). Handhaving vanuit de overheid is dan van belang. Tot slot is het bij investering in duurzaamheid niet altijd duidelijk in hoeverre consumenten de duurzaamheid waarderen of bereid zijn een hogere prijs te betalen, hoezeer het ook in hun belang is.

PBL (2013), p. 90-91.

De echte prijs van (on)duurzaamheid 

Schade aan de ecologische houdbaarheid, gezondheid, dierenwelzijn of sociale omstandigheden wordt door milieu-economen ook wel een externaliteit genoemd. Dat wil zeggen dat de veelal negatieve (bij)effecten van productie of consumptie niet vanzelfsprekend zitten inbegrepen in de prijs van het product. Een voorbeeld is CO2-uitstoot, die zonder belasting of een maximumnorm onbeperkt zou kunnen plaatsvinden, ten nadele van toekomstige generaties die getroffen worden door klimaatverandering. Naast overheidsingrijpen kunnen bedrijven er ook zelf voor kiezen om de externaliteiten van hun productie te berekenen en maatregelen te nemen om deze te verminderen of compenseren.

True Price, Deloitte, EY & PwC (2014), p. 5-7.

Zie ook Carolan, M. (2013).