Engels

Natuurlijk Kapitaal

Wat kunnen overheden verder doen om andere partijen en sectoren te stimuleren?

Om de integratie van natuurlijk kapitaal verder te bevorderen in de besluitvorming van andere partijen staan diverse instrumenten ter beschikking van overheden op verschillende niveaus. Dat varieert van stimuleringsmaatregelen, zoals Payment for Ecosystem Services projecten, tot dwingende wetgeving. Meer informatie is ook te vinden op de themawebsite Natuurlijk Kapitaal Nederland.

Beschikbare oplossingen (conclusies van TEEB)

Om natuurlijk kapitaal te integreren in de besluitvorming van bedrijven, overheden en financiële instellingen zijn vijf oplossingsrichtingen voor overheden beschikbaar:

  1. Beloon de baten door betalingen of via de markt: bijvoorbeeld door middel van payment for ecosystem services (PES-schema’s), productcertificering, duurzaam inkopen door overheden, standaarden en labels;
  2. Hervorm milieuschadelijke subsidies: hervorm subsidies die inefficiënt, achterhaald of schadelijk zijn. Tot een derde van alle subsidies wereldwijd ter waarde van US$ 1.000 miljard stimuleert de productie en consumptie van fossiele brandstoffen;
  3. Adresseer verliezen door regulering en beprijzing: zet reeds beproefde wettelijke kaders in die zijn gekoppeld aan betalings- en compensatiemechanismen en gebaseerd op het principe van ‘vervuiler betaalt’;
  4. Voeg waarde toe door het beschermen van gebieden: breid het aantal beschermde gebieden en de beschikbare financiering uit; en
  5. Investeer in ecologische infrastructuur: investeringen in nature based solutions kunnen kosteneffectieve mogelijkheden bieden om beleidsdoelen te realiseren.

TEEB (2009), p. 4-5.

Specifieke instrumenten die in deze vijf categorieën vallen worden o.a. genoemd in Taskforce Biodiversiteit (2010); alsmede CE Delft (2011). Het hervormen van belastingen is uitgebreid beschreven in The Ex’tax Project (2014).

Atlas Natuurlijk Kapitaal

De Atlas Natuurlijk Kapitaal bevat vrij toegankelijke kaarten met achterliggende data over het natuurlijk kapitaal in Nederland en de diensten die dat levert. De Atlas Natuurlijk Kapitaal helpt onder meer lokale overheden om betere (onderbouwing van) besluitvorming en vergunningverlening te kunnen realiseren. In Nederland Circulair in 2050 spreekt de Rijksoverheid de ambitie uit om de Atlas door te ontwikkelen.

Rijksoverheid (2016), p. 37.

Meer informatie is te vinden op de website van Atlas Natuurlijk Kapitaal.

Instrumenten

Naast veranderingen in wet- en regelgeving zijn er ook beleidsinstrumenten die kunnen ondersteunen bij de integratie van natuurlijk kapitaal. De belangrijkste zijn de EIA’s (Environmental Impact Assessments), de SIA’s (Social Impact Assessments) en de SEA’s (Strategic Environmental Assessments). Deze instrumenten helpen de effecten van biodiversiteitsverlies en de gevolgen van klimaatverandering in regionaal en lokaal beleid in beeld te brengen.

Concrete beleidsinstrumenten om ondernemen met natuurlijk kapitaal te bevorderen zijn genoemd in het PBL rapport Ondernemen met natuurlijk kapitaal in de voedselsector (2016), zoals vergoedingen voor preventie en een vereveningsfonds.

European Parliament (2012), p. 6.

PBL (2016d).

PES (Payments for Ecosystem Services)

Een PES-project bestaat uit betalingen aan boeren of landeigenaren in ruil voor het managen van hun land zodat dit een ecosysteemdienst levert. Een reden voor deze betaling is dat ecosysteemdiensten niet te koop zijn op de markt, waardoor geen marktprijs bekend is. Een tweede reden is het rechttrekken van een scheve verdeling tussen kosten en baten. Ter illustratie: het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden betaalt boeren vijf tot zeven euro per vierkante meter voor slootverbreding. Zo wil het Hoogheemraadschap boeren stimuleren om meer waterberging te creëren, zodat waterbeheer makkelijker wordt.

UNEP (2008)

Deltares (2013b).

Consortium Ecosysteemdiensten (2012).